Na szlaku dla miłośników ziół © SalzburgerLand Tourismus
W apteczce i w kuchni
Zioła posiadają wszechstronne działanie. Leczą, wzmacniają organizm i poprawiają smak naszych potraw. Na Ziemi Salzburskiej już od niepamiętnych czasów odgrywają bardzo ważną rolę, Znajdziemy tu wiele wiejskich ogródków, a także liczne restauracje i alpejskie hale specjalizujące się w ziołach. Szczególnie godne polecenia są wędrówki poświęcone ziołom, podczas których dowiadujemy się od naszych przewodników specjalistów, które z nich mają jakie oddziaływanie i który wyciąg ziołowy złagodzi jakie dolegliwości.
Podagrycznik pospolity, tymianek, wiązówka błotna…wiedza o znanych i sprawdzonych oraz nowo odkrytych ziołach jest cennym skarbem. Specjaliści zielarscy posiadają wiedzę o tym, kiedy należy zbierać jakie zioła i gdzie je wykorzystać. Wiedza ta była przekazywana z pokolenia na pokolenie, podobnie jak przepisy kulinarne z zastosowaniem ziół oraz przepisy na ziołowe esencje lecznicze.
Jeden ze szlaków salzburskiego przewodnika Via Culinaria zadedykowany jest miłośnikom ziół oraz wszystkim, którzy chieliby zgłębić wiedzę na ich temat. Wiedzie on do 18 polecanych adresów, w śród których znajdują się alpejskie hale, gospodarstwa rolne, ogrody ziołowe i ogórki klasztorne. Jednym ze wspaniałych miejsc na szlaku jest ogród Unteregg’s Kräutergartl w Adnet, zlokalizowany w cudownym miejscu na wysokości 700 m n.p.m. Gospodyni ogrodu, Christine Brunauer, oferuje warsztaty ziołowe, podczas których wprowadza uczestników w tajniki przetwarzania ziół ogrodowych i dzikich oraz kwiatów. Jednym z jej produktów jest cukier kwiatowy z lawendą, nagietkiem, miętą i chabrami, który doda kwiecistych barw, aromatu i lekkości ciastom i deserom.
Salzburskie ogrody pełne są tajemniczej magii i zdradzają wiele o tutejszej tradycji. Każdy, kto wybierze się szlakiem dla miłośników ziół, usłyszy o każdej roślinie osobną historię. Posłuchaj specjalistów od zią, a dowiesz się wielu ciekawych i zaskakujących rzeczy o naturze i jej skarbach, ale także o sobie samym.
Eksperci od darów natury
Wiesiołek to wiosenne zioło bogate w witaminę C, magnez i żelazo. Idealnie wspomaga przemianę materii. Wiązówka błotna ceniona jest także jako zioło lecznicze, działające jak naturalna aspiryna. A tymianek to znakomita przyprawa do potraw, ale też łagodzi problemy żołądkowe i wpława korzystnie na króżenie krwi. Wiedza o ziołach to nieoceniony skarb. Która roślina kiedy kwitnie, co z niej nadaje się do przetworzenia i jak to zrobić, doradzą Ci nasi eksperci. Cenną wiedzę o ziołach wzbogacających smak naszych potraw można zdobywać w ramach oferowanych na Ziemi Salzburskiej warsztatów, seminariów i cyklów wykładów. Kto poświęci czas na odkrywanie ich dobroczynnych właściwości, będzie mógł w pełni delektować się ich smakiem i korzystać z ich zdrowotnego działania.
Cenna wiedza dla każdego
Dawne metody lecznicze , tradycyjne i przekazywane z pokolenia na pokolenie, wciąż są stosowane w regionie Pinzgau i propagowane przez Stwoarzyszenie TEH (Tradycyjnej Medycyny Europejskiej), które we współpracy z lokalnymi farmami i firmami organizuje seminaria i wykłady na temat ziół leczniczych oraz produkuje różne innowacyjne produkty. Zainteresowani mogł wziąć udział w wykładach, które urozmaicają spacery ziołowym szlakiem, a przy tym pozyskają cenną wiedzę. W 2010 roku TEH został wpisany na listę UNESCO jako niematerialne dziedzictwo kulturowe. Metody TEH określa się czasem mianem alpejskiej ajurwedy. We współpracy z loklanymi farmami i firmami stowarzyszenie opracowuje innowacyjne produkty i programy. Karin Buchhart, przewodnicząca Stowarzyszenia TEH, opowiada o początkach jego działalności: „Niezwykłam doświadczeniem było dla mnie odkrywanie leczniczych przepisów w książkach kucharskich. Jakże przyjemne jest przyjmowanie ziół o właściwościach leczniczych w postaci smacznych potraw, zamiast w postaci pigułek”.
Stowarzyszenie ma 50 współpracujących partnerów i 15 ogrodów zielarskich. Jego główna siedziba z dobrze zaopatrzonym sklepem mieści się w Unken przy dawnym urzędzie celnym. Możemy tu nabyć rozmaite mieszanki ziołowe, maści, nalewki, herbatki itd.
Ziołowe oazy
Gospodarstwo zielarskie Kräuterhof Lutzbauer w Unken działa od 2000 roku i jako farma ekologiczna jest członkiem zrzeszenie Bio-Austria i stowarzyszenia TEH. Jako tradycyjna alpejska farma Lutzbauer uprawia gospodarkę mleczną i posiada wyszynk, ogród zielarski i przetwórnię ziół. Tutejszym wyciągiem z kwiatów polnych Confiserie Berger uszlachetnia swoje praliny. Tutejsze zioła wykorzystywane są także do produkcji piwa (przez browar Gusswerk). Podczas seminariów i zajęć zielarskich w plenerze (1,5-kilometrowym szlakiem zielarskim i przez „magiczny ogród”, w którym rośnie zapomnina już prawie mandragora) można pogłębić swoją wiedzę o ziołowych surowcach medycyny naturalnej, a w sklepionej piwnicy gospodarstwa skosztować domowych specjałów i zakupić ziołowe przetwory.
Zielne hale w regionie Hochkönig
W majestatycznej scenerii masywu Hochkönig leżą alpejskie hale, których gospodarze specjalizują się w ziołach. Tu w zachwcającym górskim otoczeniu rosną alpejskie rośliny lecznicze. Dzikie zioła to czysta energia i natura. Wiele z tych „zielnych hal” przechowuje tradycyjne przepisy na lecznicze tynktury, syropy, sznapsy i likiery na bazie ziół, które można tu nabyć. Dogadza też podniebieniu przybyszów własnej produkcji ekologicznym masłem, serem, boczkiem i kiełbasą. Wiekowe, prowadzone od pokoleń rodzinnie bacówki zapraszają wędrowców do przytulnych izb na regionalne przysmaki.
Jednym z takich miejsc jest położona na 1593 m n.p.m. zielna hala Bürglalm w Dienten. Przy otwarej kuchni powstają autentyczne, regionealne przysmaki – chrupiąca pieczeń wieprzowa i ponętnie pachnące buchty. Na śniadanie gospodyni stawia na stole własnej roboty dżemy i wymyślne specjały, jak np. syrop z pokrzyw.
Również w Dienten leży hala Zachhofalm. Gospodarka halna stoi tu pod znakiem ziół, dziczyzny i ekologii, a priorytetm jest zdrowie, natura i smak. Podstawowe produkty halnego śniadania, ziołowego brunchu, popołudniowej przekąski i halnej kolacji pochodzą z ekologicznej farmy. Boczek, ser górki i jaja od szczęśliwych kur są podstawą dobrego początku dnia. W piecu drzewnym strzela ogień, z pieca pachnie świeżym chlebem i różanymi pączkami. Wędrowcy i kolarze górscy zadają sobie trud wspinaczki i podjazdu, żeby delektować się legendarnymi naleśnikami ziołowymi – z alpejskim tymiankiem. Choć to nie jedyny powód. Samo miejsce z zabytkową alpejską chatą, otaczającym ją ogrodym zielnym i stawem sprawia, że goście czują się tu dobrze. W domowym sklepiku można kupić rozmaite maści na bazie ziół, syrop pokrzywowy, sok kosodrzewinowy, miętowy płyn do kąpieli nóg, olejki aromatyczne i inne specyfiki.
W szczgólnie słonecznym zakątku Embach – największej salzburskiej wioski farm – znajduje się certyfikowany przez TEH ogród zielny Hoadabauer. To prawdziwa oaza ziół z pawilonem zapachów i naturalną domową apteką. W magicznym ogrodzie, podzielonym tematycznie (spokój wewnętrzny, nerwy itd.) rośnie 150 gatunków ziół, roślin i krzewów, które można poznawać na właną rękę. Spacery po ogrodzie z przewodnikiem odsłaniają tajniki dzikich roślin i ziół leczniczych. Gospodarstwo prowadzi sprzedarz własnej roboty tynktur, maści, mieszanek ziołowych, naparów i wielu innych produktów.
Zdrowie prosto z darów natury oferuje też Zaunerhütte w Zederhaus, w samym sercu rezerwatu przyrody Riedingtal, n wysokości 1733 m n.p.m. Prowadzona rodzinnie gospodarka halna i bacówka są sztandarowym przykładem pielęgnowania tradycji. WęDrowcy i zdobywcy szczytu posilą się tu smaczną alpejksą przekąską, przy czym gospodyni podaje produkty z własnego ekologicznego gospodarstwa. Domowy chleb z pieca drzewnego, masło, boczek wędzony, wędzona wołowina i sez ziołowy. A do tego orzeźwiająca ziołowa lemoniada własnej produkcji. Heidi Kremser to prawdziwa „ziołowa wróżka”, która potrafi wyczarować wspaniałe mieszanki ziół kuchennych i herbatek oraz lecznicze maści z babki lancetowatej i goryszy.
W wiosce Faistenau w regionie Fuschlsee rodzina Klaushofer prowadzi gospodarstwo Oberhintereggers Erlebnisbauernhof, które, jak sama nazwa zdradza, oferuje odwiedzającym mnóstwo niecodziennych przeżyć. W buynku dawnego tartaku powstają przeróżne przysmaki, takie jak razowy chleb orkiszowy, chleb na zakwasie, miód kwiatowy i leśny. Ulubionam daniem jest ser marynowany w oleju słonecznikowym i bułka serowa. Ser wyrabiany tu w Faistenau zdobył już wiele medali. Gospodarze polecają bekon, kiełbaski, ryby, a dla orzeźwienia naturalnie mętne soki i syropy ziołowe (na bazie produktów z własnego ogródka). Goście delektują się posiłkiem na słonecznym tarasie lub zasiadają w kawiarence Kathi’s Blumencafé, w której trzeba skosztować domowej roboty ciast i lodów.
Więcej informacj o ziołowym szlaku, o leżyącym na nich ogrodach zielnych, klasztornych, gospodartwach, alpejksich halach i sklepach zielarskich dostarczy Ci przewodnik Via Culinaria (w j. niemieckim).