Strony rodzinne Franza Xavera Grubera, Hochburg-Ach w Górnej Austrii, i dom rodzinny kompozytora kolędy "Cicha noc" © Franz Xaver Gruber Gemeinschaft
Kolęda powstała na Ziemi Salzburskiej
Twórcą słów jest ksiądz Joseph Mohr, który w 1816 roku napisał wiersz pod tytułem „Cicha noc“. Dwa lata później wręczył go osobiście pochodzącemu z Górnej Austrii nauczycielowi i organiście, Franzowi Xaverowi Gruberowi z prośbą o skomponowanie melodii.
Rozpowszechnienie zaczęło się w Tyrolu
„Cicha noc“ – dzisiaj jedna z najbardziej znanych kolęd na świecie – powstała jako pieśń kościelna i została zaśpiewana po raz pierwszy przy stajence betlejemskiej. Przypadkowo trafiła w ręce tyrolskiego organmistrza, Carla Maurachera, który naprawiał zepsute organy w Oberndorfie. W swoich stronach rodzinnych, w dolinie Zillertal, przekazał pieśń tyrolskim wieśniakom, którzy podczas swoich podróży handlowych wykonywali ją na jarmarkach i targowiskach w całej Europie. I nie tylko to! Pochodzący z Zillertalu Ludwig Rainer – jeden z najwybitniejszych tyrolskich pieśniarzy ludowych – zaśpiewał kolędę już w 1839 roku w Ameryce. Franz Xaver Gruber, zmarły w 1863 roku, dożył jeszcze początków sławy swojego dzieła. W 1854 roku wyjaśnił pochodzenie i autorstwo kolędy.
„Cicha noc“ współcześnie
Jeszcze dziś kolęda „Cicha noc“ zajmuje uwagę wielu ludzi. Muzyków i kompozytorów, producentów i piosenkarzy, aktorów i artystów, kuratorów muzealnych i twórców wystaw, naukowców i historyków. Prace naukowe dotyczące kolędy prowadzone są intensywniej niż kiedykolwiek wcześniej. W dalszym ciągu żyją też potomkowie rodzin Franza Xavera Grubera i Josepha Mohra. Niektórzy z nich poświęcili się badaniu życia i twórczości swoich przodków. Osoby zainteresowane dziejami kolędy mają możliwości poznania i zrozumienia kolędy z najróżniejszych punktów widzenia.
